«Το πρωινό ντύσιμο ήταν πάντα αγγαρεία! Ο Μάριος χρειάζεται μονίμως πολλές υπενθυμίσεις και πολλή ώρα για να ντυθεί.» Μητέρα Μάριου, 9 ετών.
«Όταν πηγαίνουμε στη παιδική χαρά, ενώ άλλοι γονείς κάθονται στα παγκάκια και συζητούν μεταξύ τους, εγώ πρέπει να βρίσκομαι συνεχώς δίπλα στη Νίκη για να μην πέσει, να μην χτυπήσει ή να μην περάσει ανάμεσα από τις κούνιες. Χρειάζεται συνεχή επιτήρηση!». Μητέρα Νίκης, 6 ετών.
«Ο Πέτρος είναι από την φύση του αδέξιος και συχνά παίρνει το ρόλο του κλόουν της τάξης. Έχει αργή, κοπιαστική και δυσανάγνωστη γραφή και δυσκολεύεται στην ανάγνωση» Δάσκαλος Πέτρου, 9 ετών.
«Ο Μάριος έχει δυσκολία να μάθει καινούργιες κινητικές δεξιότητες και παιχνίδια σε σχέση με τα άλλα παιδιά. Τα άλλα παιδιά τον θεωρούν λιγότερο ικανό και τον επιλέγουν τελευταίο στην ομάδα τους.» Γυμναστής Μάριου, 9 ετών.
«Χρειάζεται εγώ να σκέφτομαι τα πάντα! Δυσκολεύεται με δουλειές που ο μεγάλος του αδερφός έκανε με άνεση όταν ήταν στην ηλικία του, όπως να στρώσει το τραπέζι, να μαζέψει το δωμάτιό του, να κρεμάσει το μπουφάν του, να ταΐσει τον σκύλο». Μητέρα Αλέξη, 8 ετών.
«Ο Πέτρος είναι από την φύση του αδέξιος και συχνά παίρνει το ρόλο του κλόουν της τάξης. Έχει αργή, κοπιαστική και δυσανάγνωστη γραφή και δυσκολεύεται στην ανάγνωση» Δάσκαλος Πέτρου, 9 ετών.
«Ο Μάριος έχει δυσκολία να μάθει καινούργιες κινητικές δεξιότητες και παιχνίδια σε σχέση με τα άλλα παιδιά. Τα άλλα παιδιά τον θεωρούν λιγότερο ικανό και τον επιλέγουν τελευταίο στην ομάδα τους.» Γυμναστής Μάριου, 9 ετών.
«Χρειάζεται εγώ να σκέφτομαι τα πάντα! Δυσκολεύεται με δουλειές που ο μεγάλος του αδερφός έκανε με άνεση όταν ήταν στην ηλικία του, όπως να στρώσει το τραπέζι, να μαζέψει το δωμάτιό του, να κρεμάσει το μπουφάν του, να ταΐσει τον σκύλο». Μητέρα Αλέξη, 8 ετών.
Αυτές είναι μόνο λίγες από τις μαρτυρίες γονέων και δασκάλων. Αναφέρονται κυρίως σε δυσκολίες που αφορούν στην συμμετοχή και την απόδοση του παιδιού σε δραστηριότητες που καλείται καθημερινά να εκτελέσει, ανάλογα με την χρονολογική του ηλικία. Τι συμβαίνει όμως πραγματικά με αυτά τα παιδιά; Υπάρχει εξήγηση ή απλά είναι απρόσεχτα, βαριούνται, δεν προσέχουν;
Η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα είναι: Δυσκολία στον Συντονισμό των Κινήσεων. Αφορά κυρίως στην ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων του παιδιού, σύμφωνα πάντα με την χρονολογική του ηλικία. Εμφανίζεται συνήθως σαν δυσκολία στην μάθηση ή στην κατάκτηση δεξιοτήτων που απαιτούν κινητικό συντονισμό και επηρεάζει άμεσα την συμμετοχή του παιδιού α)σε Καθημερινές Δραστηριότητες, όπως οι δραστηριότητες αυτοεξυπηρέτησης (φαγητό, ντύσιμο κ.ά.) και το παιχνίδι, και β)σε Σχολικές Δραστηριότητες, όπως η γραφή.
Προϋπόθεση αποτελεί η ύπαρξη φυσιολογικής νοημοσύνης και η απουσία νευρολογικών ή άλλων διαταραχών που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αντίστοιχα συμπτώματα. Διεθνείς μελέτες υποστηρίζουν ότι η συγκεκριμένη διαταραχή παρουσιάζεται στο 6% των παιδιών και επηρεάζει περισσότερο τα αγόρια από τα κορίτσια με αναλογία 4:1.
Προϋπόθεση αποτελεί η ύπαρξη φυσιολογικής νοημοσύνης και η απουσία νευρολογικών ή άλλων διαταραχών που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αντίστοιχα συμπτώματα. Διεθνείς μελέτες υποστηρίζουν ότι η συγκεκριμένη διαταραχή παρουσιάζεται στο 6% των παιδιών και επηρεάζει περισσότερο τα αγόρια από τα κορίτσια με αναλογία 4:1.
Παιδί με τυπική ανάπτυξη
Ο Γιώργος, 4 ετών, σηκώνεται από το κρεβάτι του το πρωί, φοράει και κουμπώνει μόνος του το τζιν παντελόνι με την καινούργια του ζώνη. Τρέχει στη κουζίνα. Με το ένα χέρι σταθεροποιεί το μήλο και με το άλλο τσιμπάει το μήλο με το πιρούνι. Έτοιμος για το σχολείο κατεβαίνει τις σκάλες τρέχοντας, μπαίνει στο αυτοκίνητο και δένει την ζώνη του. Φτάνοντας βλέπει στο προαύλιο ένα καινούριο ποδήλατο. Είναι λίγο μεγαλύτερο από το δικό του, αλλά αμέσως προσπαθεί να το οδηγήσει. Τεντώνει τα χέρια και τα πόδια του για να φτάσει το τιμόνι και τα πετάλια. Είναι πολύ χαρούμενος με το καινούριο του κατόρθωμα.
Παιδί με δυσκολία στον Συντονισμό των Κινήσεων
Ο Νίκος, 4 ετών, σηκώνεται αργά από το κρεβάτι του. Αγνοεί το παντελόνι με την καινούρια ζώνη που του έχει ετοιμάσει η μαμά και φοράει την αγαπημένη του φόρμα με την ελαστική μέση. Πηγαίνει στη κουζίνα, προσπαθεί να τσιμπήσει το μήλο με το πιρούνι, αλλά του γλιστράει και φεύγει από το πιάτο. Όταν είναι η ώρα για το σχολείο, κατεβαίνει προσεκτικά τις σκάλες: το δεξί πόδι πρώτα, ύστερα το αριστερό, σε κάθε σκαλί. Μπαίνει στο αυτοκίνητο και περιμένει την μαμά του να δέσει τη ζώνη. Φτάνοντας στο σχολείο ψάχνει να βρει το παλιό ποδήλατο. Ενώ τα άλλα παιδιά κάνουν κύκλους με τα ποδήλατά τους γύρω από αυτόν, ο Νίκος απλά κάθεται εκεί με τα πόδια του κρεμασμένα κάτω.
- 1ον. Το παιδί συλλαμβάνει την ιδέα της δραστηριότητας και κάνει μια «σχηματική» αναπαράσταση στο μυαλό του. Δηλαδή φαντάζεται να ισορροπεί στο ένα πόδι, να σηκώνει το άλλο σε κατάλληλο ύψος, ενώ έχει πάρει θέση κοντά στη μπάλα και τελικά την κλωτσάει.
- 2ον. Το παιδί οργανώνει τις κινήσεις του με διαδοχικό τρόπο, δηλαδή φτιάχνει στο μυαλό του ένα σχέδιο δράσης. Το σχέδιο αυτό αποτελείται από τα εξής βήματα: 1.κοιτάει την μπάλα, 2.παίρνει θέση κοντά σε αυτήν, 3.σηκώνει το πόδι, 4.στοχεύει και 5.κλωτσάει την μπάλα.
- 3ον. Το παιδί εκτελεί την δραστηριότητα. Σηκώνει το ένα πόδι ενώ το άλλο διατηρεί την ισορροπία, εκτείνει το πόδι μπροστά με ελεγχόμενη δύναμη, ώστε να κλωτσήσει την μπάλα στον επιθυμητό στόχο.
Ο Γιώργος, 4 ετών, σηκώνεται από το κρεβάτι του το πρωί, φοράει και κουμπώνει μόνος του το τζιν παντελόνι με την καινούργια του ζώνη. Τρέχει στη κουζίνα. Με το ένα χέρι σταθεροποιεί το μήλο και με το άλλο τσιμπάει το μήλο με το πιρούνι. Έτοιμος για το σχολείο κατεβαίνει τις σκάλες τρέχοντας, μπαίνει στο αυτοκίνητο και δένει την ζώνη του. Φτάνοντας βλέπει στο προαύλιο ένα καινούριο ποδήλατο. Είναι λίγο μεγαλύτερο από το δικό του, αλλά αμέσως προσπαθεί να το οδηγήσει. Τεντώνει τα χέρια και τα πόδια του για να φτάσει το τιμόνι και τα πετάλια. Είναι πολύ χαρούμενος με το καινούριο του κατόρθωμα.
Παιδί με δυσκολία στον Συντονισμό των Κινήσεων
Ο Νίκος, 4 ετών, σηκώνεται αργά από το κρεβάτι του. Αγνοεί το παντελόνι με την καινούρια ζώνη που του έχει ετοιμάσει η μαμά και φοράει την αγαπημένη του φόρμα με την ελαστική μέση. Πηγαίνει στη κουζίνα, προσπαθεί να τσιμπήσει το μήλο με το πιρούνι, αλλά του γλιστράει και φεύγει από το πιάτο. Όταν είναι η ώρα για το σχολείο, κατεβαίνει προσεκτικά τις σκάλες: το δεξί πόδι πρώτα, ύστερα το αριστερό, σε κάθε σκαλί. Μπαίνει στο αυτοκίνητο και περιμένει την μαμά του να δέσει τη ζώνη. Φτάνοντας στο σχολείο ψάχνει να βρει το παλιό ποδήλατο. Ενώ τα άλλα παιδιά κάνουν κύκλους με τα ποδήλατά τους γύρω από αυτόν, ο Νίκος απλά κάθεται εκεί με τα πόδια του κρεμασμένα κάτω.
Γιατί υπάρχει αυτή η απόκλιση στις αντιδράσεις των δύο συνομήλικων παιδιών;
Τα αίτια που προκαλούν τις δυσκολίες στoν Συντονισμό των Κινήσεων δεν είναι ξεκάθαρα. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι δυσκολίες που μπορεί να εμφανιστούν στη διαδικασία επεξεργασίας και μεταβίβασης μιας πληροφορίας από τον εγκέφαλο στο σώμα, επηρεάζουν την ικανότητα του παιδιού να κινηθεί αποτελεσματικά.
Συνεχώς δεχόμαστε πληροφορίες από το περιβάλλον μας μέσω των αισθήσεων (όραση, ακοή, όσφρηση, αφή, γεύση, αίσθηση της ισορροπίας και του σώματος) και τις χρησιμοποιούμε για να εκτελέσουμε πλήθος εργασιών καθημερινά, όπως να ντυθούμε, να χρησιμοποιήσουμε σωστά το μολύβι και τα μαχαιροπίρουνα, να κάνουμε μία κατασκευή, να τακτοποιήσουμε το δωμάτιο μας. Για κάποια παιδιά, η ακριβής πληροφορία δεν θα περάσει την «γέφυρα» μεταξύ εγκεφάλου και σώματος και το παιδί δεν θα παράγει την αναμενόμενη αντίδραση για το συγκεκριμένο ερέθισμα.
Για να το καταλάβουμε αυτό καλύτερα ας σκεφτούμε μία απλή κίνηση που συμβαίνει σε μία συνηθισμένη δραστηριότητα. Να κλωτσήσει ένα παιδί μία μπάλα φαίνεται πολύ εύκολο και απλό. Στην πραγματικότητα όμως πρέπει να συμβεί η εξής διαδικασία:
Τα αίτια που προκαλούν τις δυσκολίες στoν Συντονισμό των Κινήσεων δεν είναι ξεκάθαρα. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι δυσκολίες που μπορεί να εμφανιστούν στη διαδικασία επεξεργασίας και μεταβίβασης μιας πληροφορίας από τον εγκέφαλο στο σώμα, επηρεάζουν την ικανότητα του παιδιού να κινηθεί αποτελεσματικά.
Συνεχώς δεχόμαστε πληροφορίες από το περιβάλλον μας μέσω των αισθήσεων (όραση, ακοή, όσφρηση, αφή, γεύση, αίσθηση της ισορροπίας και του σώματος) και τις χρησιμοποιούμε για να εκτελέσουμε πλήθος εργασιών καθημερινά, όπως να ντυθούμε, να χρησιμοποιήσουμε σωστά το μολύβι και τα μαχαιροπίρουνα, να κάνουμε μία κατασκευή, να τακτοποιήσουμε το δωμάτιο μας. Για κάποια παιδιά, η ακριβής πληροφορία δεν θα περάσει την «γέφυρα» μεταξύ εγκεφάλου και σώματος και το παιδί δεν θα παράγει την αναμενόμενη αντίδραση για το συγκεκριμένο ερέθισμα.
Για να το καταλάβουμε αυτό καλύτερα ας σκεφτούμε μία απλή κίνηση που συμβαίνει σε μία συνηθισμένη δραστηριότητα. Να κλωτσήσει ένα παιδί μία μπάλα φαίνεται πολύ εύκολο και απλό. Στην πραγματικότητα όμως πρέπει να συμβεί η εξής διαδικασία:
- 1ον. Το παιδί συλλαμβάνει την ιδέα της δραστηριότητας και κάνει μια «σχηματική» αναπαράσταση στο μυαλό του. Δηλαδή φαντάζεται να ισορροπεί στο ένα πόδι, να σηκώνει το άλλο σε κατάλληλο ύψος, ενώ έχει πάρει θέση κοντά στη μπάλα και τελικά την κλωτσάει.
- 2ον. Το παιδί οργανώνει τις κινήσεις του με διαδοχικό τρόπο, δηλαδή φτιάχνει στο μυαλό του ένα σχέδιο δράσης. Το σχέδιο αυτό αποτελείται από τα εξής βήματα: 1.κοιτάει την μπάλα, 2.παίρνει θέση κοντά σε αυτήν, 3.σηκώνει το πόδι, 4.στοχεύει και 5.κλωτσάει την μπάλα.
- 3ον. Το παιδί εκτελεί την δραστηριότητα. Σηκώνει το ένα πόδι ενώ το άλλο διατηρεί την ισορροπία, εκτείνει το πόδι μπροστά με ελεγχόμενη δύναμη, ώστε να κλωτσήσει την μπάλα στον επιθυμητό στόχο.
Η ικανότητα εκτέλεσης των τριών παραπάνω βημάτων ονομάζεται Πράξη.
Κάθε κίνησή μας λοιπόν, αποτελείται από έναν συνδυασμό γνωστικών, αντιληπτικών και κινητικών διαδικασιών, που συμβαίνουν παράλληλα. Για τους περισσότερους από εμάς η παραπάνω διαδικασία συμβαίνει αυτόματα και θεωρείται δεδομένη. Ωστόσο, ένα παιδί με δυσκολίες στον Συντονισμό των Κινήσεων, στην προσπάθειά του να αναπτύξει λειτουργικές δεξιότητες, πιθανότατα θα εμφανίζεται αδέξιο, αποδιοργανωμένο και θα δυσκολεύεται τελικά να μάθει και να εκτελέσει νέες δραστηριότητες που περιλαμβάνουν κίνηση.
Κάθε κίνησή μας λοιπόν, αποτελείται από έναν συνδυασμό γνωστικών, αντιληπτικών και κινητικών διαδικασιών, που συμβαίνουν παράλληλα. Για τους περισσότερους από εμάς η παραπάνω διαδικασία συμβαίνει αυτόματα και θεωρείται δεδομένη. Ωστόσο, ένα παιδί με δυσκολίες στον Συντονισμό των Κινήσεων, στην προσπάθειά του να αναπτύξει λειτουργικές δεξιότητες, πιθανότατα θα εμφανίζεται αδέξιο, αποδιοργανωμένο και θα δυσκολεύεται τελικά να μάθει και να εκτελέσει νέες δραστηριότητες που περιλαμβάνουν κίνηση.
Πηγές:
-How to understand and support children with dyspraxia, Lois Addy, 2000
-Understanding developmental dyspraxia. A textbook for Students and Professionals, Madeleine Portwood, 2003
-The out-of-sync child, recognizing and coping with sensory processing disorder, Carol Stock Kranowitz, 2005
Αλεξίου Μαρία
Εργοθεραπεύτρια - ikid Καματερού
Σχετικά άρθρα
Πώς είναι να έχεις δυσλεξία; | Στρατηγικές μελέτης | Σχολική Φοβία | Αυτοεκτίμηση και τρόποι ενίσχυσης | Όσα πρέπει να γνωρίζετε για την Δυσγραφία | Μικρές ιστορίες: Ο Γιωργάκης και το σχολείο
Categories:
αδεξιότητα κινήσεων
,
εργοθεραπεία
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου