Η παρουσία του παιχνιδιού στην ανάπτυξη των παιδιών είναι τόσο σημαντική που επιστήμες, όπως η Αναπτυξιολογία και η Εργοθεραπεία, βασίζουν πολλές από τις θεωρίες τους στη παρατήρηση των παιδιών και στο πώς εξελίσσονται μέσα από αυτό!
Έτσι λοιπόν τις περισσότερες φορές η ανάπτυξη του παιδιού μέσα από το παιχνίδι είναι προβλέψιμη, ακολουθεί λίγο – πολύ μια συγκεκριμένη πορεία και βασίζεται σε κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά:
- Αποτελεί θετική εμπειρία πάντα. Αυτή εκδηλώνεται από τα παιδιά με γέλια, φωνές κλπ.
- Η εμπλοκή στο παιχνίδι έχει πάντα νόημα. Τα παιδιά είναι απορροφημένα στο παιχνίδι τους, εξερευνούν, πειραματίζονται και δημιουργούν και έτσι αναπτύσσουν βασικές δεξιότητες όπως αντίληψη χώρου, προμαθηματικές έννοιες (μικρό – μεγάλο κλπ).
- Το παιχνίδι τις περισσότερες φορές είναι συμβολικό. Τα παιδιά αντιμετωπίζουν και χειρίζονται τα αντικείμενα αλλά και τις καταστάσεις που δημιουργούν σαν κάτι διαφορετικό από αυτό που είναι: ένα τουβλάκι μπορεί να είναι τηλέφωνο, ένα αυτοκίνητο ή οτιδήποτε άλλο βάλει ο νους σας!
- Σαν δραστηριότητα η εμπλοκή σε παιχνίδια, θα πρέπει να λειτουργεί αυθόρμητα. Ένα παιδί –φυσιολογικά- δεν χρειάζεται κίνητρο για να παίξει. Οι θετικές εμπειρίες και γνώσεις που αποκομίζει μέσα από την εμπλοκή του λειτουργούν σαν τον μεγαλύτερο ενισχυτή που θα μπορούσε ποτέ να έχει. Ένα ακόμα λιθαράκι στην αποκωδικοποίηση και κατανόηση του κόσμου. Το εσωτερικό συναίσθημα της εξερεύνησης και εξέλιξης που κάθε άνθρωπος έχει μέσα του από τη στιγμή που έρχεται στον κόσμο.
Τέλος..
- Ο τρόπος που το παιδί παίζει και αλληλεπιδρά με τα παιχνίδια αλλά και άλλα παιδιά αλλάζει συνεχώς και περνά από πολλά στάδια. Τα παιδιά ενώ παίζουν προσαρμόζουν τον τρόπο που προσεγγίζουν το παιχνίδι, δοκιμάζουν νέες ιδέες ή κανόνες και πολλές φορές ολόκληρη η συμπεριφορά τους μπορεί να αλλάξει ώστε να δουν αντιδράσεις από το περιβάλλον και τους γονείς τους! Στην συνέχεια εξελίσσονται ακόμα περισσότερο βάζοντας καινούριες ιδέες πάνω σε όσες λειτουργούν για αυτά θετικά… κάπως έτσι θα έλεγε κανείς πως ολοκληρώνουν και την προσωπικότητά τους... εδραιώνουν συμπεριφορές και τις ανακαλούν όταν τις έχουν ανάγκη.
Η Ανάπτυξη του παιδιού μέσα από το παιχνίδι
Αρχικά, στον τομέα των αντιληπτικών - γνωστικών δεξιοτήτων βλέπουμε πως τα παιδιά παίζοντας αποκτούν γνώσεις για τις έννοιες του χώρου, του χρόνου, την κατηγοριοποίηση, την ταύτιση αντικειμένων αλλά και πολλών ακόμα δεξιοτήτων. Η αντίληψη και κατάκτηση αυτών των δεξιοτήτων γίνεται από πολύ μικρή ηλικία και αρχικά με ανώριμο και μη λειτουργικό τρόπο (ένα βρέφος στο καρότσι του, βλέπει παιχνίδια να κρέμονται από πάνω του - προσπαθεί να τα αγγίξει και να τα επεξεργαστεί… μπορεί να τα φτάσει ή όχι.
Αυτό είναι ένα βήμα ανάπτυξης της δεξιότητας αντίληψης του χώρου!). Μέσα από το παιχνίδι λοιπόν θα αναπτυχθούν όλες οι δεξιότητες που αργότερα το παιδί θα χρησιμοποιεί αυθόρμητα και με ευκολία ώστε να μπορεί να ανταπεξέλθει στις εργασίες του σχολείου αλλά και να επιλύσει διάφορα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν στο σχολείο, το σπίτι κλπ.
Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων κοινωνικής αλληλεπίδρασης αλλά και της γλωσσικής ανάπτυξης. Μέσα από το παιχνίδι το παιδί αναγκάζεται να μοιραστεί αντικείμενα, να συζητήσει, να συμβιβαστεί αλλά και να δοκιμάσει κάποιες ιδέες του ή να ερμηνεύσει τις συμπεριφορές και ιδέες των άλλων παιδιών. Ενώ παίζει ονομάζει αντικείμενα, μονολογεί και αργότερα συζητά με τους φίλους του κανόνες παιχνιδιών, εξιστορεί εμπειρίες και ιστορίες αλλά ακόμα πιο σημαντικό, μαθαίνει να ακούει και να προσέχει τους συνομιλητές του.
Τέλος, το παιχνίδι πολλές φορές λειτουργεί σαν διέξοδο για το παιδί από άσχημες εμπειρίες. Εμπειρίες που μπορεί στην συνέχεια να αποτελέσουν αίτια εμφάνισης συναισθηματικών διαταραχών όπως πχ διαταραχή άγχους κλπ. Μπορεί να φύγει για λίγο από την πραγματικότητα. Να γίνει κάποιος άλλος… να πάει κάπου αλλού…
Πολλοί γονείς και εκπαιδευτικοί αναφέρουν ότι το παιδί τους δυσκολεύεται πάρα πολύ στο σχολείο.. δεν μπορεί να ακολουθήσει τις οδηγίες της δασκάλας. Τα γράμματά του φεύγουν από τις γραμμές του τετραδίου, τα μπερδεύει.. Μερικές φορές είναι επιθετικό προς τα άλλα παιδιά και προτιμά να παίζει μόνο του.
Χμμμ.. νομίζω ότι μέσα από το παιχνίδι μπορούμε να αναγνωρίσουμε τις δυσκολίες που υπάρχουν και να προσπαθήσουμε να τις αντιμετωπίσουμε ;-)
Πηγές:
Jane – Case Smith, Development of Childhood Occupations, Occupational Therapy for children, 6th edition, Mosby, 2010
Supporting children’s development, Putting Children First, National Childcare Accreditation Council (NCAC), Issue 29 March 2009
Nicky Phillips, Liz Beavan, Teaching play to children with autism, Practical Intervention Using Identiplay, Paul Chapman, 2007
Μπαλτούμας Δημήτρης
Εργοθεραπευτής
ikid Χαϊδαρίου
Σχετικά άρθρα
Πώς είναι να έχεις δυσλεξία; | Στρατηγικές μελέτης | Σχολική Φοβία | Αυτοεκτίμηση και τρόποι ενίσχυσης | Όσα πρέπει να γνωρίζετε για την Δυσγραφία | Μικρές ιστορίες: Ο Γιωργάκης και το σχολείο
Categories:
παιδί και παιχνίδι
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου